فیلم کوتاهی که نگاه کارگردانش را روشن کرد

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از روابط عمومی انجمن سینمای جوانان ایران، بیست وسومین جلسه از نهمین فصل پاتوق فیلم کوتاه، روز یکشنبه ۲ دی با نمایش 4 فیلم کوتاه در پردیس سینمایی بهمن برگزار شد.

در این جلسه که به همت انجمن سینمای جوانان ایران برگزار شد، فیلم های کوتاه «چمدان» به کارگردانی مشترک آکو زندکریمی و سامان حسین پور، «چوپان» به کارگردانی مهرشاد رنجبر، «سم پاش» به کارگردانی رضا فهیمی، «تایلندی» به کارگردانی مشترک حسام حسینی و عباس حسین زاده، روی پرده رفت و در ادامه شاهین امین، منتقد سینما همراه با محمد صابری به عنوان مجری کارشناس برنامه با کارگردانان این آثار به گفتگو نشستند.

لَخت بودن آسیب زننده!

در بخش اول این پاتوق، میثم دامن زه بازیگر نقش اصلی فیلم کوتاه «چمدان» به نمایندگی از کارگردانان روی صحنه آمد و درباره این فیلم گفت: ایده «چمدان» از یک داستان کوتاه نوشته خود آکو زندکریمی گرفته شد که چندسال پیش نوشته بود. این فیلم درباره پروسه مهاجرت و دوری، از دست دادن خانواده و فقر بود که برای نزدیک شدن به فضای آن چندین فیلم که مدنظر کارگردان بود را دیدیم تا به یک دیدگاه مشترک برسیم. «چمدان» تولید سال ۱4۰۱ بود و در ۸ روز فیلم برداری شد.

شاهین امین با اشاره به حضور متفاوت و موفق میثم دامن زه در دو فیلم کوتاه «چمدان» و «تایلندی» عنوان کرد: میثم دامن زه به نوعی سوپراستار این نوبت از پاتوق است. دو نقش بسیار متفاوت در این دو فیلم را بسیار خوب اجرا کرده است؛ یکی شخصی بسیار آرام و درونگرا و دیگری بازی بیرونی که با ریتم های تند و اکت های عصبی همراه بود و به نظرم در هر دو موفق ظاهر شد.

وی در ادامه گفت: به نظرم فضای کلی «چمدان» برآمده از یک دنیای ذهنی ناآشنا برای ما نیست. در واقع این سبک فیلم ها را احتمالاً در فضای فیلم کوتاه پیش تر هم دیده بودیم. اما نکته مثبت این است که این فیلم علی رغم اینکه ریتم آرامی دارد اما فیلم لَختی نیست و این بسیار مهم است. در سینمای ایران، به خصوص در فیلم های کوتاه این لَخت بودن، بی حس بودن چه در فیلم بلند و چه در فیلم های کوتاه بسیار زیاد است که به فیلم آسیب هم می زند. این ضعف در فیلم های تجربی متأسفانه بیشتر هم به چشم می خورد چون بهانه ای است برای اینکه نشان دهند کار تجربی می کنند!

امین افزود: ما می توانیم فیلم آرام و نرمی داشته باشیم ولی لَخت نباشد و این فیلم با اینکه ریتم آرام و فضایی معروف به فضای شاعرانه داشت، لَخت نبود. البته من با تعابیری مثل فضای عاشقانه به دلیل اینکه کلی است مشکل دارم و با احتیاط این اصطلاحات را به کار می برم. این فیلم به نظرم بسیار آشنا و دیده شده می آمد و در عین حال که از نظرم فیلم بدی هم نبود اما خیلی با آن ارتباط برقرار نکردم. به نظرم جا داشت که کوتاه تر هم باشد.

این منتقد سینما در خصوص داستان فیلم هم اضافه کرد: نکته دیگر درباره «چمدان» قابل پیش بینی بودن آن بود و در واقع می توانستم روند قصه را حدس بزنم. به همین دلیل ضربه ای که باید در انتها می زد را نزد. البته منظورم من این نیست که همه فیلم ها حتماً باید غافلگیری داشته باشند، بسیاری از فیلم های که در قالب ژانر کار می شوند هیچ ضربه ای ندارند و شما تقریباً می توانید روند داستان را حدس بزنید اما به نوعی است که مخاطب را با خود همراه می کند. من با دنیای کلی «چمدان» دچار مشکل هستم به دلیل اینکه انتهای فیلم این سوال برایم ایجاد شد که می خواستیم چه چیزی بگوییم؟

در طول ساخت نگاهم به دنیای معلولان روشن تر شد

در ادامه مهرشاد رنجبر کارگردان «چوپان» روی سن آمد و درباره این فیلم کوتاه گفت: این فیلم دومین فیلم حرفه ای من بود، قبل از آن فیلم «ناطق» را کار کرده بودم و «چوپان» هم در سال ۱4۰۲ تولید شد. در ابتدا اسم فیلم لاک پشت بود و در بازنویسی چندباره فیلم نامه اسم «چوپان» انتخاب شد.

رنجبر ادامه داد: من چندین بار فیلم نامه را بازنویسی کردم و هر چه شناختم از این بچه های معلول بیشتر می شد تغییراتی در فیلم نامه ایجاد می کردم. در ابتدا بُعد تاریک فیلم بیشتر بود و در بازنویسی ها و ارتباط حدود یک ساله ای که با آن ها داشتم دید و جهان بینی من تغییر کرد و روشن تر شد. در پروسه این فیلم مدام به مرکز توانبخشی می رفتم و با بازیگرها دوست شدم و این مسئله به همکاری آن ها با من بسیار کمک کرد. با این گروه 6 ماه تمرین کردیم و فیلم برداری هم 5 روز به طول انجامید.

شاهین امین درباره «چوبان» اظهار کرد: این فیلم با اینکه می توانست فیلم ترحم برانگیزی باشد و اشک مخاطب را دربیاورد اما خوشبختانه اینطور نبود و روایت معقول و منطقی ای داشت و از حوصله خارج نمی شد. اینکه کارگردان وجوه روشن این قصه را روایت کرد بسیار جذاب بود چراکه حتماً همه ما می توانیم وجوه تاریک زندگی این بچه ها را متصور شویم و اتفاق غریبی هم نیست. بسیاری از کارگردانانی که سراغ این بچه ها می روند سراغ بعد تاریک و ناراحت کننده آن می روند. وقتی 6 ماه تمرین می کنی تا ۲۰ دقیقه فیلم بسازی یعنی روشنایی و امید علاوه بر داستان در زیست کارگردان هم مشخص است.

فضاسازی باورپذیر از زندگی روستایی

فیلم بعدی «سم پاش» به کارگردانی رضا فهیمی بود که در غیاب کارگردان و با حضور بابک والی بازیگر اصلی فیلم مورد نقدوبررسی قرار گرفت. والی ضمن اشاره به تجربه های خود در زمینه بازی در فیلم های کوتاه، درباره «سم پاش» گفت: پروژه از نظر تولیدی پروژه سختی بود و یکی از دلایلی که این روستای شمالی به عنوان لوکیشن این کار انتخاب شد این بود که گفتند ممکن است در آینده نزدیک کل روستا زیر آب برود و بهتر است یک یادگار تصویری از آن باقی بماند.

شاهین امین هم درباره «سم پاش» گفت: یکی از ویژگی های مهم فیلم تصویر واقعی و بدون اغراق از زندگی روستایی است. کارگردان به خوبی توانسته است جریان معمولی زندگی در یک روستا را به تصویر درآورد و فضای کلی روایت برای مان باورپذیر است.

این منتقد سینما افزود: بازی بابک والی در فیلم بسیار خوب است و شاید حتی برای برخی این گمان به وجود بیاید که او نابازیگری از اهالی همان منطقه است. این بازی های خوب در کنار فضاسازی درست منجر به آن شده که باوجود آشنا بودن فضا، فیلم به سمت کلیشه نرود.در پایان هم داستان فیلم به خوبی به یک فاجعه ختم شده و شوکی که لازم است به مخاطب وارد می شود.

منتظر فیلم های بعدی تان هستیم

شاهین امین در بخش پایانی پاتوق با اشاره به فیلم «تایلندی» به کارگردانی مشترک حسام حسینی و عباس حسین زاده، آن را یکی از بهترین فیلم های کوتاه این باکس اکران توصیف کرد و در غیاب دو کارگردان فیلم، درباره آن گفت: فیلم کارگردانی بسیار درستی دارد و در فضاهای سیاه و بسته ای که برای روایت خود انتخاب کرده به خوبی توانسته است موفق عمل کند. کارگردانان فیلم به خصوص در زمینه انتخاب بازیگر به خوبی عمل کرده اند و بار دیگر باید به نقش آفرینی خوب میثم دامن زه در این فیلم هم اشاره کنم.

این منتقد سینما در پایان تأکید کرد: کاش حسام حسینی و عباس حسین زاده به عنوان کارگردانان این فیلم کوتاه در کنار ما بودند تا بیشتر درباره این تجربه با آن ها صحبت می کردیم اما قطعاً منتظر فیلم های بعدی آن ها خواهیم بود.